Επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης – By Pass

Η αορτοστεφανιαία παράκαμψη είναι μία από τις συνήθεις επεμβάσεις καρδιάς. Οι στεφανιαίες αρτηρίες περιβάλλουν τον καρδιακό μυ και τον τροφοδοτούν με αίμα και οξυγόνο. Όταν οι αρτηρίες αυτές είναι φραγμένες, τότε η καρδιά δεν τροφοδοτείται σωστά. Το αποτέλεσμα είναι στηθάγχη ή έμφραγμα.

Η επέμβαση της αορτοστεφανιαίας παράκαμψης δεν θεραπεύει τη γενεσιουργό αιτία που δημιούργησε τις στενώσεις. Για το λόγο αυτό και για να μην υπάρξουν επαναστενώσεις, θα πρέπει να ενημερωθείτε για τους παράγοντες κινδύνου και να προσαρμόσετε τον τρόπο ζωής σας.

Κίνδυνοι

Πιθανοί κίνδυνοι από την επέμβαση μπορεί να είναι η αιμορραγία, οι αρρυθμίες, οι λοιμώξεις, η παροδική απώλεια μνήμης ή άλλες νευρολογικές διαταραχές που βελτιώνονται εντός 6 – 12 μηνών, τα νεφρολογικά προβλήματα,το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, το έμφραγμα μυοκαρδίου.

Επέμβαση

Η αορτοστεφανιαία παράκαμψη γίνεται για να βελτιωθεί η παροχή αίματος στις στενωμένες ή αποφραγμένες στεφανιαίες αρτηρίες. Η επέμβαση διαρκεί συνήθως τρεις έως τέσσερεις ώρες. Συνήθως γίνεται χρήση του μηχανήματος της εξωσωματικής κυκλοφορίας. Ενίοτε η επέμβαση πραγματοποιείται δίχως την χρήση του συγκεκριμένου μηχανήματος και θα πρέπει να ενημερωθείτε από τον θεράποντα σας γιά την επιλογή της μεθόδου που θα επιλεγεί ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες της πάθησης σας

Κατά τη διάρκεια του χειρουργείου, χρησιμοποιούνται μοσχεύματα όπως ένα μέρος από τη φλέβα του ποδιού (σαφηνής φλέβα) ή μία ή ακι οι δύο αρτηρίες από το θώρακα (έσω μαστική αρτηρία), όπως και μία από τις αρτηρίες του χεριού (κερκιδική αρτηρία) Μετά την επέμβαση, το αίμα κυκλοφορεί γύρω από τη φραγμένη περιοχή και επανατροφοδοτεί με αίμα και οξυγόνο τον καρδιακό μυ. Αν χρησιμοποιηθεί φλέβα από το πόδι σας, αυτό δεν εμποδίζει την κυκλοφορία του αίματος ή την ικανότητα βάδισης, διότι το έργο αυτό αναλαμβάνει το παρακείμενο πλούσιο φλεβικό δίκτυο

Κατά τη διάρκεια της επέμβασης χρησιμοποιούνται πολλά μηχανήματα για την παρακολούθηση της κατάστασης της υγείας σας. Τα μηχανήματα αυτά:

• σας βοηθούν να αναπνεύσετε
• μετρούν την πίεση και τη λειτουργία της καρδιάς
• ελέγχουν την αρτηριακή σας πίεση
• παρακολουθούν τον ρυθμό της καρδιάς

Μετά την επέμβαση θα παραμείνετε συνδεδεμένοι με αρκετά από αυτά τα μηχανήματα.

 

Αναπνευστικός (ενδοτραχειακός) σωλήνας

Οταν θα είστε ναρκωμένοι στο χειρουργείο, θα τοποθετηθεί ένας αναπνευστικός σωλήνας από το στόμα έως τον λαιμό σας, ο οποίος συνδέεται στον αναπνευστήρα. Αυτό το μηχάνημα αναπνέει για εσάς, τόσο κατά τη διάρκεια της επέμβασης όσο και μετά την επέμβαση. Σας επιτρέπει να ξεκουραστείτε και να δυναμώσετε πριν αρχίσετε να αναπνέετε και πάλι μόνοι σας.

Οταν θα αρχίσετε να ξυπνάτε, αυτός ο σωλήνας θα βρίσκεται ακόμη στο λαιμό σας, θα είναι στερεωμένος στο πρόσωπό σας και ίσως αισθάνθείτε άβολα. Πιθανά να νοιώσετε ότι δεν μπορείτε να αναπνεύσετε, αλλά στην πραγματικότητα θα μπορείτε. Θα πρέπει να χαλαρώσετε και να αφήσετε το μηχάνημα να αναπνεύσει για εσάς.

Ενόσω θα είστε διασωληνωμένος, δεν θα μπορείτε να μιλάτε αλλά θα μπορείτε να εκφράσετε τις ανάγκες σας διαφορετικά. Θα μπορείτε να απαντήσετε «ναι» ή «όχι» όταν σας ρωτούν.

Μηχάνημα εξωσωματικής κυκλοφορίας

Αυτό το μηχάνημα αντικαθιστά τη λειτουργία της καρδιάς ως αντλία και προσθέτει οξυγόνο για τους πνεύμονες κατά τη φάση της εγχείρησης που η καρδιά βρίσκεται σε παύση. Το αίμα πηγαίνει από την καρδιά στο μηχάνημα όπου καθαρίζεται, οξυγονώνεται και διοχετεύεται πίσω στο σώμα. Όταν ολοκληρωθεί η επέμβαση, η καρδιά σταδιακά αναλαμβάνει το έργο της να διοχετεύει το αίμα στο σώμα οπότε και σας αποσυνδέουν από το συγκεκριμένο μηχάνημα

 

Άλλα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται

Αρτηριακή γραμμή

Τοποθετείται στην αρτηρία του καρπού, χρησιμοποιείται για έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και λήψη αίματος.

Καθετήρας πνευμονικής αρτηρίας

Τοποθετείται σε φλέβα του λαιμού, μετράει την πίεση της καρδιάς, στερεώνεται στο λαιμό και παραμένει μία ή δύο ημέρες.

Ενδοφλέβιες γραμμές

Τοποθετούνται στις φλέβες πριν τη νάρκωση, για να σας χορηγήσουν υγρά και φάρμακα, παραμένουν για μερικές ημέρες μετά την επέμβαση έως ότου να είστε σε θέση να λαμβάνετε υγρά και τροφή από το στόμα.

Καταγραφή του καρδιακού ρυθμού

Γίνεται τοποθέτηση αυτοκόλλητων ηλεκτροδίων στο στήθος σας και συνεχής καταγραφή του ρυθμού της καρδιάς. Καθώς αλλάζετε θέση στο κρεβάτι, μπορεί να ενεργοποιηθεί ο συναγερμός. Στην περίπτωση αυτή, δεν θα πρέπει να ανησυχήσετε.

Παροχετεύσεις θώρακα

Τοποθετούνται στο στήθος σας κοντά στην τομή της επέμβασης κατά τη διάρκεια της εγχείρησης, παροχετεύει το αίμα και τα υγρά που συγκεντρώνονται στο θώρακα. Αφαιρούνται δύο – τρεις ημέρες μετά την επέμβαση.

Ουροκαθετήρας

Ενας μικρός σωλήνας που τοποθετείται μέσα στην ουροδόχο κύστη για τη συλλογή των ούρων, παρακολουθείται η καλή λειτουργία των νεφρών και σας δίνει την αίσθση ότι θέλετε να ουρήσετε. Αφαιρείται μερικές ημέρες μετά, όταν μπορείτε να σηκωθείτε από το κρεβάτι. Οταν ο καθετήρας αφαιρεθεί, θα νοιώσετε ένα κάψιμο κατά την πρώτη ούρηση.

Προσωρινός βηματοδότης

Συνδέεται με σύρματα στο στήθος σας και επιτρέπει στο γιατρό να ρυθμίσει το ρυθμό της καρδιάς σας. Τα σύρματα αφαιρούνται εύκολα όταν ο βηματοδότης δεν είναι πλέον απαραίτητος.

 

Μετά την επέμβαση

Με την ολοκλήρωση της επέμβασης θα μεταφερθείτε στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας όπου θα παραμείνετε μία ή δύο ημέρες ανάλογα με την πορεία της κατάστασης της υγείας σας. Θα παρακολουθούνται συστηματικά: η λειτουργία της καρδιάς σας, η αρτηριακή πίεση, η αναπνοή και άλλα ζωτικά σημεία.

Ο αναπνευστήρας θα παραμείνει μέχρι να ξυπνήσετε και θα αφαιρεθεί όταν μπορέσετε να αναπνεύσετε μόνοι σας. Συνήθως αφαιρείται την πρώτη ημέρα μετά το χειρουργείο. Ισως να αισθάνεστε το λαιμό σας ξηρό και ερεθισμένο, αυτό θα υποχωρήσει σε λίγες ημέρες. Αμέσως μετά την αποσωλήνωση θα πρέπει να αναπνέετε βαθιά και να βήχετε, ώστε να καθαρίσουν τελείως οι εκκρίσεις (πτύελα) από τους πνεύμονες. Με τον τρόπο αυτό, θα επιταχυνθεί η ανάρρωση. Οσον αφορά τη διατροφή σας, από την ώρα που είστε σε θέση να φάτε, προσπαθήστε ακόμη κι αν δεν έχετε ιδιαίτερη όρεξη, διότι η ισορροπημένη διατροφή βοηθά τη γρήγηρη ανάρρωση.

Οταν πλέον δεν έχετε ανάγκη συνεχούς παρακολούθησης και έχουν αφαιρεθεί οι περισσότεροι σωλήνες θα μεταφερθείτε σ’ ένα κοινό δωμάτιο ορόφου.

Θα αρχίσετε να κινήστε: πρώτα να γυρίζετε στο κρεβάτι και στη συνέχεια να σηκωθείτε από το κρεβάτι. Η πρόοδος κάθε ασθενούς είναι διαφορετική, συνήθως οι περισσότεροι ασθενείς σηκώνονται ήδη στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας την πρώτη ημέρα μετά την εγχείρηση.

Καθώς θα αρχίσετε να κινήστε, οι τομές (στήθος, πόδια) δεν θα είναι τόσο επώδυνες. Εάν συνεχίσετε να πονάτε, θα σας βοηθήσει το να χαλαρώσετε, να αλλάζετε συχνά θέση και να κάνετε χρήση παυσιπόνου.

Σε 5-6 ημέρες, θα πάρετε εξιτήριο. Μπορεί να νοιώθετε αδύναμοι και να μην μπορείτε αμέσως να κάνετε μικρές εργασίες ή ακόμη και να περπατήσετε και να καλύψετε μικρή απόσταση. Σιγά – σιγά θα επανέλθετε στη συνήθη καθημερινότητα, ακολουθώντας τις οδηγίες του ιατρού σας.

Σήκωμα βάρους

Αποφύγετε τη φόρτιση του στέρνου με το σήκωμα βάρους περισσότερο από τρία κιλά για τις επόμενες έξι με οκτώ εβδομάδες μετά το χειρουργείο. Μην σπρώχνετε και μην τραβάτε βαριά αντικείμενα. Επίσης, μην στηρίζεστε στα χέρια σας κατά τις μετακινήσεις σας.

Οδήγηση

Θα πρέπει να αποφεύγετε την οδήγηση τουλάχιστον για ένα μήνα μετά το εξιτήριο. Η οδήγηση ορισμένες φορές προκαλεί ιδιαίτερο άγχος και απαιτεί προσοχή. Όταν σας το επιτρέψει ο γιατρός σας, μπορείτε να ξεκινήσετε και πάλι την οδήγηση καλύπτοντας σύντομες διαδρομές και αποφεύγοντας τις ώρες αιχμής.

Ποδηλασία (με στατικό ποδήλατο ή δρόμου)

Η ποδηλασία με στατικό ποδήλατο επιτρέπεται αμέσως μετά το χειρουργείο. Η ποδηλασία στο δρόμο επιτρέπεται τέσσερις εβδομάδες μετά το χειρουργείο. Στην αρχή θα προτιμάτε μικρές διαδρομές σε ομαλό και χωρίς κλίσεις έδαφος. Σταδιακά μπορείτε να αυξάνετε την απόσταση.

Κολύμβηση

Μπορείτε να κολυμπήσετε έξι έως οκτώ εβδομάδες μετά το χειρουργείο. Αποφεύγετε το κολύμπι σε κρύο νερό. Επίσης, μπαίνετε στο νερό σταδιακά, ώστε να συνηθίζετε τη θερμοκρασία. Στην αρχή θα πρέπει να καλύπτετε μικρές αποστάσεις και να φροντίζετε να ξεκουράζεστε. Μπορείτε να αυξήσετε τις αποστάσεις σταδιακά.

Σάουνα/Jacuzzi

Θα πρέπει να τα αποφεύγετε, καθώς η ζέστη και η υγρασία αυξάνουν τον καρδιακό ρυθμό.

Κινηματογράφος/Θέατρο

Προτείνουμε η πρώτη επίσκεψη σε κινηματογράφο ή θέατρο να γίνει τρεις – τέσσερις εβδομάδες μετά το χειρουργείο.

Ταξίδι με αεροπλάνο

Συνεννοηθείτε με τον θεράποντα ιατρό σας για το πότε μπορείτε να ταξιδέψετε με αεροπλάνο.

Επιστροφή στην εργασία

Η επιστροφή στην εργασία μπορεί να γίνει μετά από δύο μήνες και αφού έχει προηγηθεί συνεννόηση με τον θεράποντα καρδιολόγο. Ο χρόνος επιστροφής μεταβάλλεται ανάλογα με την ηλικία του ασθενή, τη μορφή της εργασίας, τον εργοδότη, την προσωπικότητα καθώς και από το επίπεδο της φυσικής κατάστασης.

Κηπουρική

Η κηπουρική αποτελεί ιδεώδη απασχόληση. Θα πρέπει, όμως, να περάσουν περίπου οκτώ εβδομάδες πριν από την ενασχόλησή σας με κηπουρικές εργασίες, όπως σκάψιμο και φύτεμα.

Οικιακές εργασίες

Εργασίες, όπως σκούπισμα ή χρήση ηλεκτρικής σκούπας πρέπει να γίνονται τουλάχιστον τέσσερις εβδομάδες μετά το χειρουργείο. Οι κινήσεις πρέπει να είναι απαλές και η απασχόληση να συνοδεύεται από ξεκούραση. Αποφεύγετε εργασίες που απαιτούν να σηκώνεται τα χέρια σας ψηλότερα από το ύψος των ώμων (π.χ. κρέμασμα κουρτινών) τουλάχιστον για τρεις μήνες μετά το χειρουργείο καθώς επιβαρύνεται η καρδιακή λειτουργία.

Αν όμως έχετε κάποιο από τα παρακάτω συμπτώματα, θα πρέπει να επικοινωνήσετε άμεσα με τον ιατρό σας:

• πυρετό,
• ταχυκαρδία,
• έντονη δύσπνοια
• αύξηση του πόνου που ήδη νοιώθετε γύρω από το τραύμα,
• κοκκίνισμα γύρω από το τραύμα ή εκροή υγρών ή αίματος από αυτό

 

Αποτελέσματα της επέμβασης αορτοστεφανιαίας παράκαμψης

Μετά την επέμβαση θα αρχίσετε να νοιώθετε καλύτερα και μπορείτε να παραμείνετε χωρίς συμπτώματα γιά πολλά χρόνια Είναι πιθανό όπως να υπάρξουν στενώσεις σε άλλες αρτηρίες ή να υπάρξει στένωση στο μόσχευμα, με αποτέλεσμα να απαιτείται αγγειοπλαστική ή νέο χειρουργείο.

Επαναλαμβάνουμε ότι η επέμβαση της αορτοστεφανιαίας παράκαμψης δεν θεραπεύει τη γενεσιουργό αιτία που δημιούργησε τις στενώσεις. Το μακροχρόνιο αποτέλεσμα εξαρτάται εν πολλοίς από το αν ακολουθείται τις οδηγίες του ιατρού σας για τη φαρμακευτική αγωγή και από το αν υϊοθετήσετε υγιεινό τρόπο ζωής. Θα πρέπει να διακόψετε το κάπνισμα, να τρώτε σωστά, να διατηρείτε το ιδανικό βάρος, να γυμνάζεστε και να διαχειρίζεστε το άγχος και το στρες. Βλέπετε Παράγοντες Κινδύνου.

Παράγοντες κινδύνου μη ελεγχόμενοι

Το φύλο

Η αθηροσκλήρωση ή στεφανιαία νόσος είναι συχνότερη στους άνδρες απ’ ότι στις γυναίκες, ωστόσο αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου και γιά τα δύο φύλα Πρόκειται σχεδόν για αποκλειστική ασθένεια των ανδρών πριν από την ηλικία των 50 ετών. Όσον αφορά τις γυναίκες, η στεφανιαία νόσος εμφανίζεται σε μεγαλύτερη ηλικία. Η εμφάνιση της νόσου είναι πολύ σπάνια για τις γυναίκες κάτω των 50 ετών, με εξαίρεση τις καπνίστριες και εκείνες που παίρνουν αντισυλληπτικά χάπια. Φαίνεται ότι οι γυναίκες απολαμβάνουν ορμονικής προστασίας η οποία όμως σταματά μετά την εμμηνόπαυση.

Η ηλικία

Η στεφανιαία νόσος αυξάνει με την ηλικία.

Η κληρονομικότητα

Είναι βέβαιο ότι τα μέλη ορισμένων οικογενειών εμφανίζουν μεγάλη πιθανότητα ν’ ασθενήσουν από στεφανιαία νόσο. Το γεγονός αυτό οφείλεται σε προδιαθεσικούς παράγοντες. Όμως οι διατροφικές συνήθειες και ο τρόπος ζωής που είναι κοινός ανάμεσα στα μέλη της ίδιας οικογένειας παίζουν σημαντικό ρόλο.

Είναι σημαντικό να γνωρίζετε πιθανή κληρονομική προδιάθεση ώστε να εντοπίσετε έγκαιρα τους παράγοντες κινδύνου και να προστατέψετε εκτός από τον εαυτό σας και τα παιδιά σας.

 

Παράγοντες κινδύνου ελεγχόμενοι

Υψηλή αρτηριακή πίεση

Κουράζει την καρδιά καθώς πρέπει να εργαστεί σκληρότερα για να εξασφαλίσει επαρκή κυκλοφορία του αίματος. Εξάλλου αν δεν υπάρξει αντιμετώπιση του προβλήματος, η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να βλάψει τα αιμοφόρα αγγεία και να γίνει η αιτία για εγκεφαλικό επεισόδιο, έμφραγμα του μυοκαρδίου ή βλάβης των νεφρών.

Χοληστερόλη

Η υπερβολική κατανάλωση λίπους και κυρίως «κορεσμένου» μπορεί να συμβάλλει στη στένωση των αρτηριών. Συνήθως μόνο το 30 – 35% των θερμίδων που καταναλώνετε καθημερινά θα πρέπει να προέρχονται από λίπος. Συχνά όμως για αποτελεσματική μείωση της χοληστερόλης είναι απαραίτητη η χρήση φαρμάκων. Και στην περίπτωση αυτή, υπάρχουν πολλά φάρμακα εξαιρετικής αποτελεσματικότητας.

Κάπνισμα

Η χρήση όλων των μορφών καπνού έχει σημαντικές παρενέργειες οι οποίες αυξάνουν την πιθανότητα εμφράγματος. Το κάπνισμα μπορεί να βλάψει την καρδιά σας κατά διαφόρους τρόπους, οι οποίοι δεν είναι όλοι εξακριβωμένοι.

Διαβήτης

Υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα αποδυναμώνουν τα αιμοφόρα αγγεία, φθείροντας το εσωτερικό τους και υποβοηθώντας την εναπόθεση χοληστερόλης και ανάπτυξη αρτηριοσκλήρυνσης. Επομένως άτομο που πάσχει από διαβήτη έχει αυξημένες πιθανότητες να πάθει έμφραγμα. Μελέτες έχουν δείξει ότι ο έλεγχος του επιπέδου σακχάρου μειώνει τον κίνδυνο για στεφανιαία νόσο. Αν έχετε διαβήτη, συζητείστε με το γιατρό και το διαιτολόγιό σας για τους κατάλληλους τρόπους ελέγχου.

Παχυσαρκία

Περισσότερο βάρος σημαίνει μεγαλύτερη επιβάρυνση της καρδιάς. Η κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας φαγητού ή η απουσία άσκησης οδηγεί στην παχυσαρκία. Οι γιατροί συνιστούν στους υπέρβαρους ασθενείς να μειώσουν το βάρος τους και να ακολουθήσουν δίαιτα σε χαμηλή σε θερμίδες. Συζητείστε με το γιατρό και το διαιτολόγιο σας πριν ξεκινήσετε δίαιτα για να διασφαλίστε ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο που σημαίνει ότι θα τρώτε ποικιλία τροφών σε λογικές ποσότητες.

Καθιστικός τρόπος ζωής

Η απουσία άσκησης είναι σημαντικός παράγοντας κινδύνου για καρδιοπάθεια. Η συστηματική αεροβική άσκηση συμβάλλει στη σωστή λειτουργία της καρδιάς μειώνοντας τα επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκερίδιων. Συμβάλλει θετικά και στην απώλεια βάρους.

Η χρήση του αντισυλληπτικού χαπιού

Η χρήση του χαπιού σε συνδυασμό με το κάπνισμα, την αρτηριακή πίεση και την υπερχοληστερολαιμία (αυξημένη χοληστερόλη) αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για τις γυναίκες.

 

Εναλλακτικές τεχνικές

Αορτοστεφανιαία παράκαμψη χωρίς τη χρήση εξωσωματικής

Για την πραγματοποίηση της επέμβασης, ο χειρουργός σταθεροποιεί το τμήμα της καρδιάς όπου θα παρέμβει με ειδικό εξοπλισμό. Η τεχνική αυτή αποτελεί επιλογή για ορισμένους ασθενείς.

Ελάχιστα επεμβατική χειρουργική σε συνδυασμό με αγγειοπλαστική (υβριδική τεχνική)

Ο χειρουργός κάνει μικρότερη τομή στο στήθος και χρησιμοποιεί ειδικό εξοπλισμό για τη διενέργεια της επέμβασης με στόχο το κύριο στεφανιαίο αγγείο της καρδιάς και ακολούθως ο επεμβατικός καρδιολόγος τοποθετεί stents στα υπόλοιπα αγγεία που πάσχουν